ŚREMSKI PANTEON NIEPODLEGŁOŚCI

Lista Powstańców (w opracowaniu)

Kórnik - C

Celichowski Stanisław
gmina: Kórnik, Kórnik (1885-1947)

Urodził się 25 września 1885 r. na Prowencie Bnińskim, jako syn dr Zygmunta (plenipotenta dóbr Zamoyskich) i Zofii z Ziemnych. W 1904 r. ukończył Gimnazjum im. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie należał do tajnego koła samokształceniowego. Studia prawnicze ukończył w 1907 r., a w 1910 r. obronił doktorat obojga praw na Uniwersytecie w Halle (Saale).
W 1913 r. w Ostrowie Wlkp. otworzył kancelarię adwokacką, w latach 1915-1916 był zastępcą generalnego notariusza w Pleszewie. W 1916 r. otrzymał posadę adwokata przy Nadziemskim Sądzie w Poznaniu.

Powstanie wielkopolskie i wojna 1919-1921
W październiku 1918 r. z ramienia Komitetu Obywatelskiego na pow. śremski pełnił funkcję komisarza pełnomocnego. Dnia 11 listopada 1918 r. z inicjatywy Sylwestra Gawrycha utworzono Radę Robotniczą w Kórniku, w której pełnił funkcję wiceprzewodniczącego. Gdy 15 listopada również z inicjatywy Sylwestra Gawrycha powołano pierwszą kompanię kórnicką, został zastępcą dowódcy Mariana Jarosława Trawińskiego.
Dnia 27 grudnia, gdy padły pierwsze strzały pod Hotelem "Bazar" w Poznaniu, Sylwester Gawrych wezwał kompanię kórnicką do Poznania. Stanisław Celichowski należał do ugodowej frakcji, ale uczestniczył w zbrojnej akcji kompanii kórnickiej w Poznaniu. Dowodził akcją w dolnej części miasta (poczta, arsenał wojskowy, Garbary). W dniu 30/31 grudnia kompania kórnicka brała udział w przejęciu Śremu. Dnia 1 stycznia ogłoszono wystąpienie ze związku Rad Rzeszy Niemieckiej i ogłoszono niepodległość Rzeczypospolitej Kórnickiej. Po powrocie kompanii kórnickiej z Poznania do Kórnika, w dniu 29 grudnia, w porozumieniu z władzami powiatowymi włączono kompanię kórnicką do batalionu śremskiego, jako IV kompanię a dowództwo jej powierzono Stanisławowi Celichowskiemu. Marian Trawiński został dowódcą II kompanii batalionu śremskiego.
Dnia 6 stycznia 1916 r. z rozkazu Naczelnego Dowództwa, w ramach batalionu śremskiego wyruszył pod Zbąszyń, z miejscem kwaterowania kompanii w Łomnicy. Krwawe walki pod Strzyżewem, Zbąszyniem i obronę Łomnicy opisał w 1935 r. we wspomnieniach Wyprawa zbąszyńska.
Dnia 6 lutego kompania kórnicka pod dowództwem Celichowskiego (IV kompania batalionu śremskiego) skierowana została do Nadarzyna pod Miejską Górką, gdzie przebywała do listopada 1919 r., zabezpieczając odcinek frontu rawickiego. W czerwcu 1919 r. został dowódcą II Batalionu 11 Pułku Strzelców Wielkopolskich z zadaniem obrony odcinka Jutrosin-Krotoszyn-Odolanów. Od 28 grudnia 1919 r. kierował Wydziałem Wojskowym w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej, a w połowie stycznia 1920 r. został jego delegatem do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie i pełnił tam swoje obowiązki do września. Po powrocie do Poznania zajął się adwokaturą.

Do polityki powrócił w 1926 r. po przewrocie majowym. Został wtedy członkiem Organizacji Obrony Państwa wymierzonej przeciwko J. Piłsudskiemu. Współpracował z Romanem Dmowskim i w grudniu 1926 r. otrzymał nominację na funkcję oboźnego Obozu Wielkiej Polski.
We wrześniu 1928 r. został kierownikiem Wydziału Samorządowego w Zarządzie Okręgowym Stronnictwa Narodowego. W latach 1928-39 był członkiem Rady Naczelnej Stronnictwa Narodowego w Warszawie, a w latach 1935-1939 był członkiem Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego. Pełnił też szereg kierowniczych funkcji w wielu organizacjach społecznych. Był prezesem Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków DOK V w latach 1930-1934, w latach 1929-1934 wiceprezesem organizacji byłych wojskowych Legionu Wielkopolskiego i w latach 1936-1939 Związku Towarzystwa Gimnastycznego ?Sokół? w Polsce. Działał w Straży Narodowej, Towarzystwie Samoobrony Społecznej ?Rozwój? w Obronie Społecznej i Stowarzyszeniu Porządku Społecznego.
W 1934 r. w Poznaniu założył oddział Narodowego Zrzeszenia Adwokatów, którym kierował. Był w latach 1934-1939 członkiem Zarządu Głównego. Pełnił również obowiązki członka Wydziału Izby Adwokackiej i Wydziału Wykonawczego Naczelnej Rady Adwokackiej.
Z ramienia Stronnictwa Narodowego w latach 1932-1939 zasiadał w Poznańskim Sejmiku Wojewódzkim jako przewodniczący Komisji Regulaminowo-Organizacyjnej. W grudniu 1938 r. wybrano go przewodniczącym Klubu Narodowego w Radzie Miejskiej Poznania. Jego wybór na prezydenta miasta nie został zatwierdzony przez władze państwowe.
W 1939 r., po wybuchu wojny, dnia 3 września, został mianowany Komendantem Straży Obywatelskiej w Poznaniu, nazajutrz jednak udał się do Lwowa. Po aresztowaniu przez Rosjan i innych tarapatach, w 1941 r. udało mu się dostać do Wielkiej Brytanii, gdzie nawiązał kontakty z rządem emigracyjnym. Wszedł w skład II Rady Narodowej i w latach 1942-1943 przewodniczył grupie działaczy Stronnictwa Narodowego. W ministerstwie Odbudowy Administracji Publicznej Rządu Londyńskiego od 1943 jako sekretarz stanu kierował pracami przygotowawczymi nad przyszłą administracją ziem odzyskanych. Oprócz tego wykładał prawo cywilne na polskim wydziale prawa uniwersytetu oksfordzkiego. Po zakończeniu wojny pozostał w Wielkiej Brytanii. W 1945 r. wydal tam książkę pt. Prawo cywilne na Ziemiach Zachodnich Polski.
W okresie międzywojennym brał udział w upamiętnieniach dotyczących kompanii kórnickiej: tablica na budynku hotelu Victoria, grób powstańców wielkopolskich na cmentarzu w Kórniku i w Bninie.
W 1993 r. z inicjatywy Zygmunta Celichowskiego, bratanka Stanisława dokonano renowacji kaplicy cmentarnej Celichowskich w Bninie. Zamontowano tam tablicę upamiętniającą Stanisława Celichowskiego.
Zmarł 29 marca 1947 r. w Londynie i został pochowany na St. Mary?s Katholic Cementery w Kensal Green.

Kazimierz KRAWIARZ, "Gazeta Śremska" 5-6/2018
Opracowano na podstawie własnych materiałów oraz artykułu opublikowanego w "Kórniczaninie" nr 5 (37) z maja 1991 r.


Wymieniony w źródłach:
Słownik Biograficzny Śremu
Jarosław Wawrzyniak "Śrem w Powstaniu Wielkopolskim"
"Gazeta Śremska"
Kórnik - Towarzystwo Przyjaciół Powstania Wielkopolskiego

[Zamknij]

Celichowski Zygmunt, gmina: Kórnik, Kórnik (1845-1923)

Ciastowski Henryk, gmina: Kórnik, Mszczyczyn/Kórnik (1899-1969)

Cichocki Stanisław, gmina: Kórnik, Bnin (1900-1971)

Cieplicki Tomasz, gmina: Kórnik, (?-?)

Cybulski Stefan, gmina: Kórnik, Dachowa (?-?)

Czachowski Kazimierz, gmina: Kórnik, Kórnik (1890-1973)

Czajka Józef, gmina: Kórnik, Dachowa (1897-po 1958)

Partnerzy