ŚREMSKI PANTEON NIEPODLEGŁOŚCI

Lista Powstańców (w opracowaniu)

Kórnik - T

Telega Franciszek, gmina: Kórnik, Solec Wlkp./Kórnik (1897-1977)

Tłok Józef, gmina: Kórnik, Dębiec (1872-1949)

Tłok Stanisław, gmina: Kórnik, Dębiec (1897-1972)

Toboła Edward, gmina: Kórnik, Czmoń (?-?)

Toboła Ignacy, gmina: Kórnik, Robakowo (1885-1947)

Trawiński Marian
gmina: Kórnik, Kórnik (1896-1963)

Marian Jarosław Brochwicz-Trawiński urodził się 27 maja 1896 r. w Goraninku koło Leśniewa w pow. gnieźnieńskim. Ojciec Władysław Trawiński był właścicielem majątku Goraninek (niem. Amwald). Matka Rozalia z domu Stachowska. Rodzice zapewnili mu solidne wykształcenie. Maturę zdał w 1913 r. w Gnieźnie.

Miał przygotowanie wojskowe wyniesione z armii niemieckiej w stopniu zastępcy oficera (chorążego). Na początku 1918 r. przybył do Kórnika i podjął pracę jako urzędnik gospodarczy w majętności kórnickiej. Dnia 11 listopada 1918 r. włączył się w organizację Rady Robotniczo-Żołnierskiej w Kórniku i objął przewodniczenie Radzie Żołnierskiej. Rada pod jego kierownictwem powołała Straż Bezpieczeństwa oraz ochotnicze oddziały porządkowe i wartownicze w Kórniku i w okolicy. Dnia 15 listopada o 2230 został dowódcą kompanii kórnickiej ? powstańczego oddziału wojskowego, który współorganizował. Siła zbrojna w Kórniku liczyła około 150 ochotników, przeważnie byłych żołnierzy.

Dnia 27 grudnia 1918 r., na sygnał przebywającego w Poznaniu Sylwestra Gawrycha, kompania kórnicka wyruszyła do Poznania. Trawiński czekał z rozkazami przy kościele św. Rocha w Poznaniu. Na rozkaz mjr. Maciaszka, Komendanta Poznania, kompanię podzielono. Trawiński dowodził akcjami kompanii kórnickiej: ochroną hotelu ?Bazar?, w którym zamieszkał przybyły 26 grudnia Ignacy Jan Paderewski, wystawił posterunki na Starym Rynku oraz straże na dworcu kolejowym i poczcie. Udana akcja zbrojna kórniczan w Poznaniu, polegająca na opanowaniu strategicznych punktów Poznania, zadecydowała o dalszych sukcesach powstania wielkopolskiego. Trawiński otrzymał osobiste podziękowania i gratulacje od Ignacego Jana Paderewskiego. Dnia 29 grudnia dowództwo kompanii przekazano Stanisławowi Celichowskiemu.

Po uznaniu przez Radę Robotniczo-Żołnierską w Kórniku zwierzchności władz Powiatowej Rady Ludowej w Śremie kompania kórnicka weszła w skład batalionu śremskiego dowodzonego przez ppor. Stefana Chosłowskiego. Powołano Rzeczpospolitą Kórnicką z władzą cywilną. Burmistrzem wybrano Stanisława Figaszewskiego, mistrza kowalskiego i właściciela fabryki powozów. Choć powstańcy kompanii kórnickiej tworzyli IV kompanię batalionu śremskiego, Trawiński dowodził II kompanią tego batalionu i z tą for-macją wyruszył na odcinek leszczyński. Dowodził nią w potyczce z niemieckim pociągiem pancernym w Kąkolewie (27 stycznia 1919). Od 29 stycznia do 1 lutego 1919 r. czasowo pełnił obowiązki dowódcy odcinka ?Osieczna?, po czym wrócił do Kąkolewa i potem do Osiecznej, gdzie przebywał ze swoją kompanią do 12 marca. Dekretem Naczelnej Rady Ludowej z dnia 7 lutego 1919 r. został mianowany ppor. art. ze stanowiskiem od 21 stycznia 1919 r.

W maju 1919 r. został wykładowcą I kursu Oficerskiej Szkoły Aeronautycznej (balonowej) w Poznaniu. Następnie służył jako dowódca 3 kompanii w II baonie aeronautycznym, z którym wyruszył na front litewsko-białoruski pod Borysów. Od połowy kwietnia 1920 r. walczył w rejonie Kolenkowicze-Mozysz. Wykonując 12 czerwca 1920 r. wraz z ppor. Bronisławem Lubańskim zadanie obserwacji z balonu pozycji nieprzyjaciela w rejonie Jakimówki nad Dnieprem, stoczył zwycięską walkę z sowieckim samolotem atakującym balon. Uszkodził go i zmusił do odwrotu. Od 25 czerwca 1920 r. dowodził wydzielonym z baonu ?oddziałem aeronautycznym? złożonym z 3 oficerów i 100 szeregowych. Jako oddział piechoty walczył na zach. od wsi Glinnaja Słoboda. Dekretem NW z 9 września 1920 r. zatwierdzony w stopniu kpt. lotnictwa ze stanowiskiem od 1 czerwca 1920 r. Po wojnie w 1922 r. d-ca 4 Baonu Aerostatycznego w Krakowie-Prądniku. W 1924 r. służył w baonie balonowym w Toruniu, a od 1928 r. w Morskim Dywizjonie Lotniczym w Pucku jako kwatermistrz, później zastępca dowódcy. W stan spoczynku został przeniesiony około 1932 r. i zamieszkał w Gdyni. Pracował w kapitanacie portu Gdynia.

Nie znamy losów kpt. Mariana Trawińskiego w okresie II wojny światowej. Klara Brochwicz-Trawińska z domu von Krokov, jego była żona, w czasie okupacji pracowała w niemieckim biurze SS w Sopocie ale współpracowała z dowódcami AK w Poznaniu: Jerzym Kurpiszem i w Bydgoszczy z Kazimierzem Kurpiszem. Po wojnie wyszła ponownie za mąż, za Kazimierza Kurpisza, z którym miała dwie córki.

Spotykamy go w 1948 r. jako prezesa Koła Powstańców Wielkopolskich w Gdyni.

W dokumentacji ZBoWiD w Kórniku w protokole nr 1 z 1964 r. odnotowano w punkcie 6:
Prezes kol. Hołderny odczytał list napisany przez ob. Majchrzyckiego z Gdyni do kol. Pohla Jana, w którym doniósł, iż ppor armii niemieckiej, Marian Trawiński zmarł. Był on też powstańcem z Kórnika, a który został powołany na dowódcę oddziału w Ławicy, a nie był dowódcą kompanii kórnickiej, gdyż jak oświadczył Ciastowski Henryk, iż dowódcą kompanii kórnickiej nie był nikt inny jak dr. Celichowski. Ta notatka dobitnie świadczy jak szybko fakty z czasu powstania wielkopolskiego zatarły się w pamięci żyjących w latach 60. powstańców wielkopolskich. W opracowaniu Kórnik Bnin w walkach 1794-1945, wydanym w 1976 r. przekręcono nawet imię pierwszego dowódcy kompanii kórnickiej.

Nosił liczne odznaczenia:
Krzyż Walecznych z okuciem nadany dwukrotnie: za powstanie wielkopolskie i za wojnę polsko-bolszewicką,
Odznaka za rany 3-gwiazdki (trzy rany, kontuzje),
Odznaka Wojskowego pilota-obsługi balonowego kl.1 (złota),
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921,
Krzyż Pamiątkowy ?Powstańcom Broni? TWP (lotniczy),
Odznaka Pamiątkowa Miejskiej Komendy Straży Ludowej ?Za Waleczność? (odmiana emaliowana),
Odznaka Pamiątkowa Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków ?B?,
Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich,
Krzyż Niepodległości.

W filmie fabularnym Powrót do Polski (1988 r., reżyser Paweł Pitera) jego postać zagrał aktor Włodzimierz Twardowski.
Marian Brochwicz-Trawiński zmarł 20 stycznia 1963 r. w Gdańsku i został pochowany w Sopocie, lecz jego grób nie zachował się.

Kazimierz KRAWIARZ, "Gazeta Śremska" 11-12/2018

Opracowano na podstawie:
Akt urodzenia USC Czerniejewo nr. 141/1896., Frankiewicz E. Osieczna w walce o niepodległość, Osieczna 1939, s. 62; Weyman S., Gomolec L., Kórnik i Bnin w walkach w latach 1794-1945, Poznań Kórnik 1976, s. 114, 125-126, 144; Czubiński A., Powstanie wielkopolskie 1918-1919. Geneza-charakter-znaczenie, Poznań 2002, s. 152, 168, 169; Rocznik Oficerski Rezerw, Warszawa 1934, s. 347, 1015; Wawrzyniak J., Pawłowice i Gmina Krzemieniewo w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Krzemieniewo-Leszno 2007., Wawrzyniak J., Słownik Biograficzny Śremu pod redakcja D. Płygawko i A. Podsiadłego, Śrem 2008, s. 356. Wawrzyniak J., Śrem w Powstaniu Wielkopolskim, Śrem 2011. Akta ZBoWiD w Kórniku T.21 k. 1., Akt zgonu USC Gdańsk 1963 nr. 117/1963.

Wymieniony w źródłach:
Kórnik - Towarzystwo Przyjaciół Powstania Wielkopolskiego

[Zamknij]

Tuchołka Józef, gmina: Kórnik, Pierzchno (1898-1964)

Partnerzy